Schijnzelfstandige of zzp'er?

De afgelopen jaren is het aantal zzp’ers enorm toegenomen. Volgens het CBS waren dat er in het derde kwartaal van 2022 1,2 miljoen. Ben je steeds drukker en denk je erover om zzp’ers in te huren?

Er zijn verschillende samenwerkingsvormen mogelijk. Het inhuren van zzp’ers biedt een aantal voordelen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Huur je wel echt een zelfstandig ondernemer in of wordt de zzp'er toch als werknemer of schijnzelfstandige gezien door de Belastingdienst?

Weten of je wel echte zzp’ers inhuurt? Met onze checklist ontdek je in een paar minuten of jij risico’s op boetes loopt.

Je aanvaardt onze voorwaarden en privacybeleid

Verzenden

Voordelen zzp'er inhuren

Een zzp’er is vaak een specialist in een bepaald vakgebied. Als opdrachtgever heb je een duidelijke opdracht en de zzp'er die je daarvoor inhuurt, weet als expert precies hoe die opdracht moet worden uitgevoerd. Huur je bijvoorbeeld een zelfstandige schilder in, dan geef je de opdracht dat een wand groen moet worden, zonder verdere instructies. De schilder kiest zelf of hij een roller of kwast gebruikt en werkt naar eigen inzicht. Je betaalt alleen het uurtarief en geen loonbelasting, verzekeringen of vakantiegeld.

De zzp’er die je inhuurt zorgt zelf voor materialen, gereedschap en vervoer. Maar huur je bijvoorbeeld een afwasser in en vertel je precies wat er moet gebeuren, volgens vaste protocollen en regels, dan kan dat gezien worden als schijnzelfstandigheid. Je geeft sturing en leiding en het werk kan ook door een werknemer in loondienst worden gedaan.   

Samenwerkingsvormen

Je kunt op verschillende manieren met een zzp’er samenwerken. Er kan rechtstreeks een overeenkomst van opdracht met een zzp’er worden gesloten, het is mogelijk om een samenwerking aan te gaan met een online platform of er kan uitsluitend een overeenkomst met een bemiddelaar van freelancers worden aangegaan.

Geen enkele samenwerkingsvorm is zonder risico’s. Wordt de zzp’er bijvoorbeeld als werknemer of schijnzelfstandige gezien, dan kan de opdrachtgever, het platform of de bemiddelaar voor de gevolgen aansprakelijk worden gesteld.

Zzp’er of een schijnzelfstandige?

Huur je een zzp'er in? Let er dan op of het niet toch lijkt op een arbeidsovereenkomst of uitzendcontract in plaats van een freelance overeenkomst. Een zzp’er is een zelfstandig ondernemer, geen werknemer. Als opdrachtgever kijk je naar het eindresultaat van de gegeven opdracht.

Je mag best wat aanwijzingen geven, maar je laat de zzp’er vrij in het uitvoeren van de opdracht. Geef je te veel sturing, dan kan het al snel lijken op een dienstverband en riskeer je een boete. 

Risico's zzp'ers inhuren

Arbeidsrechtelijke risico's 

Huur je iemand vaker in? Dan kan een zzp'er claimen nooit als zelfstandige voor je te hebben gewerkt, maar als werknemer. De zzp’er kan (met terugwerkende kracht) aanspraak maken op een vast contract, vakantiegeld of doorbetaling bij ziekte. 

Fiscale risico's 

Wet DBA

De wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelatie) heeft als doel schijnzelfstandigheid tegen te gaan en maakt opdrachtgevers medeverantwoordelijk voor de juiste beoordeling van hun arbeidsrelatie met opdrachtnemers zoals zzp'ers. Twijfelen de opdrachtgever en zzp’er of er sprake is van loondienst? Dan kan een modelovereenkomst zekerheid bieden.

Schijnzelfstandigheid

Wat is schijnzelfstandigheid eigenlijk? Dat is een situatie waarbij een zzp'er een opdracht aanneemt als ondernemer, maar eigenlijk in loondienst is. De opdrachtgever is dan de werkgever die zijn verplichtingen niet nakomt naar de Belastingdienst en de zzp'er. In dit geval betaalt de opdrachtgever hoge boetes.

Naheffingsaanslag 

Als de Belastingdienst de zzp’er niet als zelfstandig ondernemer ziet, maar als werknemer of schijnzelfstandige, dan kan de opdrachtgever een naheffingsaanslag opgelegd krijgen. Die kan oplopen tot 150% van de betalingen die aan de zzp'er zijn gedaan. Deze betalingen worden dan namelijk gekwalificeerd als fiscaal nettoloon, dat moet worden gebruteerd, waarna er een naheffingsaanslag (vaak vermeerderd met een boete) moet worden voldaan. 

Daarnaast kan de Belastingdienst ook een fictieve dienstbetrekking constateren. Als een zzp’er via een platform of een bemiddelaar bij een opdrachtgever wordt geplaatst, dan kan de fictieve dienstbetrekking van tussenkomst van toepassing zijn. Loonheffingen moeten dan altijd worden betaald, ook als het daadwerkelijk om een zzp’er gaat en er volgens een modelovereenkomst wordt gewerkt. Dit is anders als de zzp’er ook als een ‘ondernemer’ wordt gezien, dus ondernemersrisico loopt, in de regel voor meerdere opdrachtgevers werkt, in de eigen onderneming investeert, ingeschreven staat bij de Kamer van Koophandel, een btw-nummer heeft, etc. Als de zzp’er niet een echte ondernemer is, dan kan de Belastingdienst een naheffingsaanslag loonheffingen opleggen. 

Nieuwe wetgeving

Het kabinet werkt op dit moment aan nieuwe wetgeving, met als rode draad dat het moeilijk wordt om als zzp’er werkzaamheden voor een opdrachtgever te verrichten, die bij de opdrachtgever organisatorisch zijn ingebed, of makkelijker gezegd: werk dat anderen in loondienst ook doen. Helemaal als dit werkzaamheden zijn met een uurtarief van minder dan € 30 - € 35 per uur. Het uurtarief van de zzp'er die je inhuurt moet namelijk passend zijn voor de vorm van arbeid die verricht wordt. Werkt een zzp'er voor een lager tarief, dan kan het zijn dat de opdrachtgever moet bewijzen dat er geen sprake is van een (fictief) dienstverband. 

Waadi (Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs)

De Waadi beschermt werknemers tegen uitbuiting door malafide uitzendbureaus. De Waadi regelt onder andere de beloning van uitzendkrachten. Bedrijven die werknemers ter beschikking stellen, zijn verplicht om zich te registreren bij de Kamer van Koophandel (Waadi registratie). Als een bedrijf dat niet doet, kan een boete opgelegd worden. De boete geldt ook voor het inhuren van werknemers van een bedrijf zonder Waadi registratie. 

Wordt een zzp'er als werknemer gezien en is de zzp’er door een platform / bemiddelaar al die tijd ter beschikking gesteld aan de opdrachtgever zonder dat deze Waadi geregistreerd was, kan de opdrachtgever hoge boetes opgelegd krijgen.

Privacy risico’s

Als een zzp'er toch als werknemer wordt gezien, dan is het zeer waarschijnlijk dat er onvoldoende persoonsgegevens verwerkt zijn. Dat is verplicht als werkgever. Zo is er waarschijnlijk geen kopie van het identiteitsbewijs (paspoort of id-kaart) in de loonadministratie opgenomen, geen BSN nummer gebruikt in het kader van de vrijwaring voor of matiging van de inleners- en ketenaansprakelijkheid en er is waarschijnlijk niet aan de privacyregels voldaan. Dit kan ervoor zorgen dat werknemers niet voldoende kunnen worden geïdentificeerd en dat kan leiden tot een fors hogere naheffingsaanslag. Lees meer over de ketenaansprakelijkheid op de website van de Belastingdienst.

Risico’s werken als zzp’er

Werken als zzp’er kan aantrekkelijker lijken dan werken in loondienst. Een zzp’er kan bijvoorbeeld zelf de uren indelen, heeft meer vrijheid en afwisseling en misschien een hoger uurtarief. Maar er zijn ook nadelen:

  • Een zzp’er is verplicht om naast inkomstenbelasting ook omzetbelasting af te dragen.
  • Een zzp’er houdt een eigen administratie bij en maakt de facturen zelf. 
  • Worden facturen niet betaald? Dan gaat een zzp’er hier zelf achteraan. Dat kost veel tijd, energie en misschien ook extra kosten.
  • De fiscale voordelen voor een zzp’ er worden minder (mogelijk geen startersaftrek meer en in de toekomst wordt de zelfstandigenaftrek versneld afgebouwd).
  • Een zzp’er krijgt geen vakantiegeld, pensioen moet zelf worden opgebouwd en bij ziekte heeft een zzp’er geen inkomen. Ook kan een zzp’er geen aanspraak maken op de ziekte- of werkloosheidswet. 
  • Een zzp’er is zelf verantwoordelijk en (mogelijk) aansprakelijk voor het resultaat van de werkzaamheden.
  • Een zzp’er moet zelf investeren in bedrijfsmiddelen/hulpmiddelen, zoals bijvoorbeeld gereedschap, een eigen telefoon en laptop en een vervoermiddel.